دکتر شقایق متقی با اشاره به باورهای نادرست در جامعه درباره مصرف آنتیبیوتیک، بر نقش آگاهی عمومی در کاهش مقاومت آنتیبیوتیکی تأکید کرد.
انتظار اشتباه بیماران از پزشکان برای دریافت آنتیبیوتیک
متقی در پاسخ به اینکه چرا بسیاری از بیماران حتی برای بیماریهای ساده انتظار دریافت آنتیبیوتیک دارند، گفت: متأسفانه این باور غلط شکل گرفته که آنتیبیوتیک سریعترین راه بهبود هر بیماری است؛ در حالی که بسیاری از بیماریهای شایع مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا و گلودرد ماهیت ویروسی دارند و اساساً نیازی به آنتیبیوتیک نیست. او افزود: «بیماران تصور میکنند بهبود بیماری ویروسی پس از مصرف آنتیبیوتیک، نتیجه دارو است؛ در حالیکه این بهبود ناشی از گذشت زمان و درمانهای حمایتی است.» وی تأکید کرد این انتظار اشتباه، فشار بر پزشکان و تجویز بیمورد دارو را افزایش میدهد.
تأثیر مصرف بیرویه بر آینده درمان بیماریها
وی درباره پیامدهای مصرف نادرست آنتیبیوتیک توضیح داد: «مصرف بیرویه باعث میشود باکتریها مقاوم و هوشمند شوند و داروهای فعلی اثرگذاری خود را از دست بدهند.» و هشدار داد در صورت ادامه این روند، ممکن است در آینده برای عفونتهای ساده نیاز به داروهای قویتر، تزریقی و پرعارضه باشد یا حتی برخی عفونتها غیرقابلدرمان شوند. به گفته او، مصرف نادرست آنتیبیوتیک در واقع قدرت درمانی نسلهای آینده را تهدید میکند.
مقاومت آنتیبیوتیکی فقط در بیمارستانها اتفاق نمیافتد
او درباره اینکه آیا مقاومت فقط در بیمارستانها رخ میدهد، گفت: «خیر، مقاومت آنتیبیوتیکی در جامعه نیز ایجاد میشود.» دکتر متقی توضیح داد مصرف خودسرانه، ناقصگذاشتن دوره درمان و اشتراکگذاری دارو موجب ایجاد و انتشار باکتریهای مقاوم میشود. هرچند بیمارستانها محیطهای حساستری هستند، اما جامعه، حیوانات، محیط و حتی آب و غذا نیز در چرخه مقاومت نقش دارند.
چرا برخی پزشکان همچنان آنتیبیوتیک را در بیماریهای ویروسی تجویز میکنند؟
دکتر متقی در پاسخ به این پرسش گفت: «اصرار بیماران یکی از دلایل تجویز بیمورد است؛ برخی پزشکان برای جلوگیری از نارضایتی بیمار آنتیبیوتیک تجویز میکنند.» او افزود محدودیت امکانات تشخیصی نیز باعث میشود پزشک برای کاهش ریسک، درمان آنتیبیوتیکی را انتخاب کند. با این حال وی تأکید کرد که رویکردهای جدید پزشکی بر تجویز آنتیبیوتیک فقط در موارد عفونت باکتریایی قطعی اصرار دارد.
راهکارهای تقویت فرهنگ مصرف صحیح آنتیبیوتیک
او آموزش عمومی را مهمترین عامل دانست و گفت: «مردم باید بدانند هر تب، گلودرد یا سرماخوردگی نیاز به آنتیبیوتیک ندارد.» به گفته دکتر متقی، کمپینهای آموزشی، نقش رسانهها، آموزش در مدارس، مشاوره پزشکان و داروسازان و نظارت جدی بر فروش بدون نسخه، همگی در اصلاح فرهنگ مصرف مؤثرند. او تأکید کرد افزایش آگاهی، مردم را به بزرگترین حامی سلامت دارویی کشور تبدیل میکند.
توصیههای مهم به خانوادهها
دکتر متقی از خانوادهها خواست آنتیبیوتیک را تنها با نسخه پزشک مصرف کنند و از اشتراکگذاری یا نگهداری داروهای قدیمی بپرهیزند. او افزود: «برای علائم خفیف ابتدا باید درمانهای حمایتی انجام شود و فقط در صورت نیاز به پزشک مراجعه گردد.» وی تأکید کرد رفتار صحیح خانوادهها میتواند نقش اساسی در پیشگیری از مقاومت آنتیبیوتیکی داشته باشد و سلامت نسلهای آینده را تضمین کند.